İnternet, bugün hepimizin en temel ihtiyaçları arasında yer alırken, bir yandan da sosyal medya ve haberleşme ortamlarını neredeyse artık mecburen kullanıyoruz. Bu ortamlar fiziki dünyadan uzaklaşarak dijital dünya içerisinde daha fazla entegre olmamıza neden olurken, gerçek dünyada yaşadığımız problemleri veya karşılaştığımız suçları da bilişim yoluyla yaşayabiliyoruz. Örneğin, bilişim yoluyla hakaret suçu bugün Türk Ceza Kanunu(TCK) içerisinde de konu olmuş suçlardan birisidir.

Türkiye'de ceza hukuku gösterdiği gelişmeler ile birlikte birçok farklı alan üzerinde yeni çalışmalar ortaya koyarken, örneğin TCK 125/1 ve TCK 125/2 maddeleri arasında bilişim yoluyla işlenen hakaret suçu başlığı da yer almaktadır. Gerek günlük yaşamda kurduğunuz iletişimler, gerek gerçekleştirdiğiniz ticari faaliyetler veya sosyal medyada yaygın internet kullanımı ile beraber de bu suç giderek artan bir oranda görülmektedir.

Bilişim Yoluyla Hakaret Suçları Nasıl İşlenir?

Türk Ceza Hukuku çerçevesinde kişiye yönelik olarak onurunu, haysiyetini ve şerefini zedeleyen saldırılar ceza uygulaması gerektirir. Bu tür saldırılar internet ağları üzerinde işlendiğinde de ortaya bilişim yoluyla işlenen hakaret suçu çıkmaktadır. Bu suç türünde TCK cezalandırma gerekliliğini ortaya çıkarırken, gelişen teknolojinin insan hayatına daha fazla entegre olması ile birlikte günlük sosyal medya ortamlarında dahi bu durum çok fazla görülmeye başlamıştır.

Sosyal medya ortamlarında her kullanıcı bir içerik üreticisi niteliğinde yer alırken, bu ortamlarda aynı zamanda karşılıklı iletişim imkanları da yer almaktadır. Hatta birçok kişi kesintisiz iletişimi sosyal medya kanalları üzerinden gerçekleştirirken; ailesi, iş ilişkisi içerisinde bulunduğu kişiler veya arkadaşlarıyla görüşmelerini rahatlıkla yapabilmektedir. Bu iletişim görüşmeleri sırasında sesli, yazılı veya görüntülü bir içerik paylaşılması sırasında bir grup hakaret suçu fiilleri gerçekleştirilmesi ile bilişim yoluyla hakaret suçu işlenmiş olmaktadır.

Bu suç tipinde mağdur olan kişinin toplum önünde değersizleştirilecek şekilde rencide edilmesi öncelikli olarak incelenen noktalardan birisidir. Genellikle internet vasıtasıyla mağdura hitaben kullanılacak hakaret içerikli kelimeler suç delili oluşturur. Bazen internette paylaşılan resimler ile ilgili hakaret içerikli yorumlar yapılması, örneğin; görme engelli bir kişi için “Allah'ın körü” gibi bir ifade kullanılması hakaret suçu olarak ifade edilir. Aynı zamanda mağdur kişi hakkında hakaret niteliği oluşturacak görseller veya görüntüler kullanılması da suç teşkil eder.

İnternet veya sosyal medya kanallarında bazı kelimelerin kullanılması ise hakaret suçu ifade etmemektedir. Bu sözler nezaketsiz ve kaba olarak ifade edilebilir. Örneğin riyakar, saygısız, yalancı gibi kelimelerin kullanılması toplumda standart olarak günlük dilde yer alan kelimeler olduğu için hakaret suçu şeklinde değerlendirilmez.

Bilişim Yoluyla Hakaret Suçları Nasıl Şikayet Edilebilir?

Fiziki ortamda işlenen bir hakaretin cezalandırılması için hukuki yöntem tercih ederken, bir avukattan destek aldığınız gibi bilişim yoluyla hakaret suçu içinde şikayetlerinizi avukat kanalı ile yapmanız daha sağlıklı olacaktır. Çünkü yapacağınız bu şikayet ve sonrasında açılacak dava TCK usulünce yürütülecektir ve iyi bir ceza avukatı bu konuda çok büyük bir destek sağlayabilir.

Bilişim yoluyla hakaret suçları sonrasında suçun işlendiği andan itibaren mağdur olan kişi bu hakarete maruz kaldıktan sonrasında veya fail bilinmiyorsa failin öğrenilmesi ile birlikte sonraki 6 aylık süre içerisinde şikayet gerçekleştirilmelidir. Olayın veya failin ortaya çıkması sonrasında zaman aşımı 6 ay gibi bir süre olarak belirlenmiştir. Şikayet ilk etapta kolluk kuvvetlerine veya direkt olarak Cumhuriyet Başsavcılığına yapılabilir. 

Bilişim Yoluyla Hakaret Suçları Kanuni Dayanağı

Bu suçlarda öncelikle TCK 125/1 incelenirse, sosyal medya veya internet üzerinden basit şekli ile bir hakaret kullanılması durumunda 3 ay ile 2 yıl arasında bir hapis cezası veya adli para cezası yaptırımı yer almaktadır. Aleni bir şekilde işlenmiş suçlarda ise 1/6 oranında ceza artışı görülebilir.

TCK 125/2 uyarınca mesaj yoluyla hakaret suçlarında da örneğin WhatsApp, e-mail ya da telefon görüşmeleri sırasında işlenen bilişim yoluyla hakaret suçlarında mağdur ispat yükümlülüğü ile ceza talebinde bulunabilir.

TCK 125/3 uyarınca da nitelikli işlenen bir hakaret suçunda 1-2 yıl arasında net hapis cezası yer alırken, 1 yıldan az olmayacak cezaların oluşması için de

·         Mağdurun dini, sosyal, felsefi veya siyasi açıklamaları ya da düşünceleri nedeniyle hakarete uğraması

·         Kamu görevlisinin görevi nedeni ile hakarete uğraması

·         Mağdurun bağlı olduğu dinin kutsal değerleri nedeni ile hakarete uğraması durumları yer alır.

Bilişim yoluyla hakaret suçları sonucunda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu maddeleri bu şekilde uygulanırken, kişinin onur ve şerefinin zedelenmesi, rencide edilmesi ya da toplum önünde küçük düşürülmesi gibi noktalarda işlenen fiiller ceza gerektirir. Eğer mağdurun gıyabında bir hakaret suçu yer alıyorsa, en az 3 kişi vasıtasıyla ihtilat gerekliliği yer alır. Bu durumda da 3 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası verilebilir.