Sigorta hukuku, sigorta hukuku ilişkisine ilişkin tarafların kendi aralarındaki hak ve yükümlülüklerini, sigorta hukuku ilişkisini ve taraflar arasında uyuşmazlık çıkması halinde nelerin yapılacağını düzenleyen hukuk dalıdır.

Sigorta hukukuna ilişkin hükümler 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yer almaktadır.

Sigorta nedir?

Sigortanın temeli, bireylerin çeşitli olaylar sonucunda uğrayabilecekleri zararlardan korunma düşüncesidir.

Sigorta, benzer risk grubundaki kişilerin dayanışması ve zararın paylaşılması olarak ifade edilebilir. Sigorta sistemindeki bireyler, bir defada veya yıl boyunca prim ödemesi yapmaktadır. Sigortalı tarafından yapılan ödemeler ortak bir havuzda toplanır. Havuzda birikmiş primler ile sigortalının zararı karşılanır. Böylece tüm sigortalılar kayıp riskini paylaşır.

Sigorta sisteminin unsurları:


Tehlikeye maruz kalan kişiler topluluğu (tehlikeye katılım),

İleride meydana gelmesi ve zarar vermesi muhtemel olay (risk),

Grubu oluşturan kişilerin aynı veya benzer riskle karşı karşıya kalması,

Riskin (sigorta kapsamı) oluşmasından kaynaklanan zararların giderilmesi,

Sigortadan yararlanmak için ödeme (prim) yapılması,

Sigortalı bu korumadan yararlanmak için dava açma hakkına sahiptir.


Kaza nedir?


Sigortacının zararlarının giderilebileceğini kabul ettiği olaylardır. Yangın, deprem, don, ölüm, trafik kazası gibi olaylar sigortada kaza sayılır.


Risk nedir?


Bir kaza sonucu yaralanma olasılığına tehlike veya risk denir. Bir olayın sigorta açısından risk olarak kabul edilebilmesi için, gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin, ne zaman gerçekleşeceğinin belirsiz olması gerekir.

Premium nedir?


Sigortalının aldığı hizmet karşılığında belirli dönemlerde sigortacıya ödenen paradır. Risk oranı ne kadar yüksek olursa, ödenecek prim de o kadar yüksek olur.


Sigorta avantajı nedir?


Riskin gerçekleşmesi halinde sigorta şirketi tarafından sigortalıya veya kanunen yetkili kişiye veya sigorta alacaklısına ödenmesi amaçlanan paraya sigorta tazminatı denir. Sigorta tazminatı asla sigortalı malın sigorta değerini aşamaz.

Sigortanın işlevleri nelerdir?


Günlük hayatımızda sigorta, insanların ve toplumun sosyal ve ekonomik hayatında büyük bir öneme sahiptir. Bireyler sigorta ile geleceğini güvence altına alır.

Sigorta, insanlara sağladığı güvenlik nedeniyle ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Sigorta, milli gelirin kaynağı olan emek ve sermayenin korunmasında rol oynar.

Sigorta, oluşabilecek risklerden en az hasarla kurtulmanızı sağlar. Bu nedenle ticari işletmelerin tamamen ortadan kalkması engellenir ve ekonomik hayatın gelişmesine katkı sağlanır.

Kredi almak isteyen firmaların sigortalı bir işi varsa, talepleri banka tarafından daha hızlı karşılanacaktır.

Sigorta, insanların tasarruf etmelerini sağlar. Yani hayat sigortası yaptıran bir kişi ödediği parayı sigortacıya biriktirmiş olsaydı aynı sonucu alamazdı.

Sigorta şirketlerinin topladıkları primler çok yüksek olduğu için ülke ekonomisinin ve sermaye piyasalarının gelişmesinde de rol oynamaktadır.

Sigortacılıkta, risk mümkün olan en geniş alana yayıldığından uluslararası bir karaktere sahiptir.

Yukarıda açıklandığı gibi sigortanın işlevleri şu şekilde sıralanabilir:

Sigorta insanlara güvence sağlar.

Sermayeyi ve emeği korur; Milli gelirdeki düşüşün önlenmesi.

Ticaret faaliyetlerinde güven ve istikrar sağlar.

Bu, işletmelerin kredi gereksinimlerini karşılamasını kolaylaştırır.

İnsanların tasarruf etmesine yardımcı olur.

Ülke ekonomisinin gelişmesine katkı sağlar.

Uluslararası karakteri sayesinde ticari faaliyetlerin yurt dışına yayılmasını sağlar.

Sigorta hukukunun bölümleri nelerdir?


Sigorta hukuku temel olarak sosyal sigortalar ve özel sigortalar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Sosyal sigortalar, işçi, memur, emekli gibi belirli sosyal gruplara, kanunla kurulmuş ve kamu kurumları aracılığıyla kamuya sunulan sosyal güvenliklerini sağlamak için zorunlu olan sigortadır. Sosyal sigortalar kendi kanunlarında özel hüküm bulunmadıkça Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanmaz. Ülkemizde oluşturulan sosyal sigortalara örnek olarak Sosyal Sigortalar Kurumu (SGK) ve Ordu Dayanışma Enstitüsü (OYAK) verilebilir.

Özel sigorta, kişilerin kişisel çıkarlarını tehlikelere karşı korumak için gönüllü olarak yaptırdıkları risk sigortasıdır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre özel sigortacılık, “kaza sigortası” ve “hayat sigortası” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Hasar sigortası ‘mal sigortası’ ve ‘sorumluluk sigortası’ olarak ikiye ayrılırken, hayat sigortası ‘hayat sigortası’, ‘kaza sigortası’ ve ‘hastalık ve sağlık sigortası’ olarak üçe ayrılmaktadır.

Kayıp veya tazminat sigortası olarak da adlandırılan mal sigortası, kişi veya kuruluşları tehlikeye atan risklere karşı yapılmaktadır. Bu sigorta türünde amaç, sigortalının uğradığı zararın tazmin edilmesidir.

Kişileri ölüm, hastalık, kaza, maluliyet gibi tehlikelere karşı sigortalamayı amaçlayan sigorta poliçelerine hayat sigortası poliçeleri denir.

Gemiyi ve yükü denizde oluşabilecek olası risklere karşı sigortalayan sigortaya “deniz sigortası” denir. Ancak, deniz yoluyla yolcu taşımasında kişilere yönelik tehlikelere karşı sigortalar için deniz sigortası hükümleri uygulanmaz. Deniz sigortası dışındaki tüm sigortalar “kara sigortası”dır. 6102 sayılı Kanun ile eski Ticaret Kanununda yer alan deniz ve kara sigortası ayrımı kaldırılmış ve deniz sigortası hükümleri kanundan çıkarılmıştır.