Paylı veya elbirliği mülkiyeti şeklinde tescilli taşınmazlarda ortaklığın giderilmesi amacıyla açılan davalara izale-i şüyu ( ortaklığın giderilmesi ) davası denir. Ortaklığın giderilmesi – izale-i şuyu davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malın ortaklar arasındaki paydaşlığa son verilmek suretiyle kişisel mülkiyete geçişi sağlayan bir dava türüdür.

Ortaklığın giderilmesi davası, çok taraflı ve davanın tüm tarafları için aynı sonuçlar doğuran bir dava çeşididir. Ortaklığın giderilmesi (İzale-i Şuyu) iki şekilde yapılır:

Aynen Taksim Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi): Taşınır veya taşınmaz malın aynen bölünmesidir. Örneğin, değeri eşit iki parçaya bölünebilen bir arsanın ikiye bölünerek paydaşlığın giderilmesi.

Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi): Taşınır veya taşınmaz malın icra yoluyla satılarak bedelinin paydaşlar arasında paylaştırılmasıdır.

İzale-i Şuyu Davası (Ortaklığın Giderilmesi Davası) - Balıkesir Avukat

izale-i şüyu ortaklığın giderilmesi davası

Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davası, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut olan birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı ve tarafları için benzer sonuçlar doğuran davadır.

Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. HMK’nın 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Paydaşlardan veya ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir. Türk Medeni Kanunu’nun 699. maddesinde paylı mülkiyetin sona ermesi durumunda paylaşma biçimi şu şekilde sonuçlanmıştır:

Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleştirilir. Paylaşma biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir.

Bölme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa açık artırmayla satışa hükmolunur. Satışın paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi, bütün paydaşların rızasına bağlıdır. (TMK m. 699)

Ortaklığın giderilmesine ilişkin satışın gerçekleşmesi için mahkeme tarafından verilen hükmün kesinleşmesi gerekmektedir. Mahkeme tarafından kurulan hükme karşılık davada taraf olan paydaşların her birine usulüne uygun tebligat yapılmalı ve tebligat sonrası yasal itiraz süresinde itiraz etmemiş olması gerekmektedir. İtiraz edilmiş ve istinaf yoluna gidilmiş ise hüküm henüz kesinleşmemiş olacaktır. Hükmün itiraz yolları kapanmış ve tebligatlar paydaşlara eksiksiz bir şekilde yapılmış ise hüküm kesinleşmiş olacaktır.

 

Mahkeme tarafından kurulan hükmün kesinleşmesinden itibaren 10 yıllık zaman aşım süresinde satış kararının infazı istenebilecektir.

Ortaklığın giderilmesi davasına dair verilen satış kararının kesinleşmesi sonrasında hakim, satış memuru görevlendirecektir. Satışa konu olan dosya, belirlenen satış memuruna görevlendirme kararı ile teslim edilecektir. Satışa konu olacak mala dair tapu kaydında satışa arz şehri konulacak, tapudan taşınmaza ilişkin bilgiler celp edilecektir. Bütün bilgilerin alınması sonrasında satış memuru, dosyayı kıymet takdiri adına bilirkişi memuruna dosyayı takdim edecektir. Bilirkişi raporunun sona ermesi sonrasında tüm paydaşlara rapor tebliğ edilecektir. Raporun kesinleştikten sonra satış aşamasına geçilecektir.

Satışa konu olan mülkiyetin satışı adına 1. ve 2. olmak üzere iki artırma günü belirlenecektir. Satış ilanında her iki gün yapılacak olan açık artırmanın yer, gün ve saati ilanda belirtilecektir. Satış ilanı gazete üzerinden yayımlanarak gerçekleşebilmektedir. İlanın yapılacağı gazetenin tirajı 50.000 üzerinde olmalıdır. Ancak internet üzerinden de satış ilanı gerçekleştirilebilmektedir. İlan, 1. açık artırma gününden en az 1 ay önce yapılacaktır.

Önalım hakkı, diğer adıyla şufa hakkı, bir mülkiyette paydaş olan kişilerin payını 3. kişilere satması halinde diğer paydaşlara öncelikle satın alma hakkını veren bir haktır. Belli şartları barındırması halinde önalım hakkı kullanılabilir. Ancak ortaklığın giderilmesi davasının açılması halinde önalım hakkı kullanılamayacaktır. Önalım hakkı, paydaştan pay satın alan alıcıya karşı kullanılacağından ortaklığın giderilmesi davası açılması sonrasında önalım hakkı alıcı ve satış olmadığından ileri sürülemeyecektir.

Satış açık artırma ile olacağından davaya konu olan malda herkes alıcı olabilecektir. Ancak paydaşlar açık artırmanın sadece paydaşlar arasında yapılmasını talep ediyorlar ise açık artırma sadece paydaşlar arasında yapılacaktır (TMK madde 699/3).

İhalede, artırmaya katılacak olan kişiler mal değerinin %20’si oranında nakit teminat veya teminat mektubu sunmaları gerekmektedir. Açık artırmaya katılacağına dair teminat gösterilmesi şarttır. Ancak artırmaya konu olacak mülkiyette hisse sahibinin yüzdesi %20 oranı veya üzerinde ise teminat yatırmasına gerek bulunmamaktadır.

En çok merak edilen konulardan birisi de açık artırma ile satılacak olan mal, açık artırmada hangi değer üzerinden başlatılacağıdır. Öncelikle açık artırmadaki değer, kıymet takdiri içeren bilirkişi raporunda belirtilen değerin %50’si üzerinden başlayacaktır. Artırma usulü ile yapılacak olan satışta en çok artırmayı yapan kişiye satış yapılacaktır.

Dava açarken avukat tutmak zorunlu olmamak ile birlikte bir avukatın size çok yardımı olacağını unutmayınız. Hukuk ve usul konusunda bilgi sahibi olduğunuza kesin olarak emin değilseniz bir avukatın yardımına başvurunuz.